~ Inversion~
Cancer Care Center at Nicosia, Cyprus, centered around a gradient of introverted and extroverted spaces.
The rehabilitation journey
The process of dealing with cancer, as well as the aftermath of the difficult battle that each one that faces cancer is called to give, is lengthy and needs all the help and support we as a community can give. It’s through this approach of communal help, that we can surpass the individual struggle and find a more collaborative and holistic path to follow.
Concept
Working towards that goal of a more collective approach, we set upon a quest for a space able to facilitate the various different aspects of each individuals’ traits. Specifically, the way these specific traits are expressed through a gradient of introverted and extroverted spaces. For that reason we focused on two main uses for the central space of the building. Firstly, a library – reading hall that represents concentration, the feeling of calmness and is a primary example of an introverted space. Secondly a collective kitchen and dinning, where nursing staff and patients sit together and interact, diminishing the discrete roles between the ones that treat and the ones that are treated, building this way a “collective consciousness”.
A second equally important axis, our proposal is based upon, is the will to reconnect people with nature. For all those reasons, we initiated the design process by placing the entrance and most communal space at the centre of the plot and of the whole complex and surrounding it with a “green ring”.
Entrance - Reception Space
Reception space is placed at the centre of the plot, as it constitutes the very heart of the complex. Its interior is indicative of the general direction towards flexibility that is important for the building’s brief and offers the possibility to rearrange space and host different activities. On the basis and standards set by Maggie’s Centers internationally, goal is to create interiors that look more like a friendly home than a nursing space.
The paraboloid wooden structure that forms a two storey space, allows light to enter from above creating a space with a strong sense of spirituality. At the same time it references the nearby Apostle Barnabas Church, by renowned architect Neoptolemos Michaelides.
Building Program
Building Program is radially laid creating a protected courtyard around reception space. Specifically, at the northern side of the plot, closer to Makarios Hospital, we place Daily Care at the ground and first floor. That part of the building complex, may operate independently as described in the brief.
Physiotherapy and Psychological Support is placed at the western side of the plot, on the ground floor and first floor respectively. This offers the possibility to open up towards the outside for the ground floor and more privacy for the first floor. The eastern side of the plot hosts the educational module, with large free span spaces that act as multi-purpose halls. On the first floor, a public plaza can host fundraising events, and by accessed independently by Ap. Pavlou street, on both levels, due to the height difference that there is at that point, with the nearby street.
Administration and most office spaces occupy the second and last floor in an L shaped floorplan, accessed by vertical circulation on both ends. By placing circulation and necessarily closed spaces at both ends, a maximum flexibility is achieved on the inside. Combined with the modularity and standardization of the construction grid, a future-proof design capable to accommodate vast changes on the layout of the plans is archieved. For the same reason, all MEP are places with the wooden waffle slab of floor and ceiling.
Expansion
The future expansion is placed towards the olive grove and an independent wing, at the part of the plot that will be most easily accessible in the future for the construction to occur. This will result in a cost effective plan for the expansion. In the meantime, the building will open towards the olive grove, enjoying a direct visual connection with it, from nearly every space.
Materiality
Regarding the material palette, that was selected, we aimed for a vast use of wood through the wooden structure, that shapes the overall space, supplemented the use of ceramic terracotta tiles, or poured terrazzo floors with added ceramic ingredients to the concrete, to give it an earthy tone that has warmth and is more friendly to the users.
The facade is constituted by external ceramic panels, either through the form of fixed coating in front of the glass panels, or through the form of ceramic panels – claustras, that allow users to regulate both the privacy and the sunlight of each space, resulting in a system that is able to differentiate how introvert or extrovert each space feels according to its users.
Το ταξίδι της αποκατάστασης.
H πορεία αντιμετώπισης του καρκίνου, αλλά και της αποκατάστασης που χρειάζεται να έχει από τη δύσκολη μάχη που καλείται να δώσει ο κάθε άνθρωπος που έρχεται αντιμέτωπος με αυτόν, είναι μεγάλη και χρειάζεται κάθε βοήθεια και στήριξη, ώστε να ξεπεράσουμε την ατομική αντιμετώπιση και να βρούμε ένα πιο συλλογικό και ολιστικό μονοπάτι.
Κεντρική Ιδέα
Χτίζοντας πάνω σε αυτή την κατεύθυνση, της συλλογικής αντιμετώπισης και ενός χώρου ικανού να προσφέρει μια ξεχωριστή αντιμετώπιση ανταποκρινόμενη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου, όπως αυτά εκφράζονται μέσα από τις έννοιες της εσωστρέφειας και εξωστρέφειας και τις διαβαθμίσεις αυτών, ξεκινήσαμε με δύο κυρίαρχες χρήσεις για τον κεντρικό χώρο του κτιρίου. Πρώτον μια βιβλιοθήκη – αναγνωστήριο που αντιπροσωπεύει την περισυλλογή, το συναίσθημα της ηρεμίας και ενός πιο εσωστρεφούς χώρου. Δεύτερον, μια συλλογική κουζίνα και τραπεζαρία, όπου νοσηλευτές και νοσηλευόμενοι συνδιαλέγονται, καταργώντας τους διακριτούς τους ρόλους και χτίζοντας με αυτόν τον τρόπο μια πιο συλλογική συνείδηση.
Ο άλλος άξονας που χαρακτηρίζει τον πυρήνα της πρότασής μας, είναι η προσπάθεια επανασύνδεσης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον.
Για τους ανωτέρω λόγους, πρώτη ενέργεια στο σχεδιασμό αποτέλεσε η κεντρικότητα του χώρου υποδοχής και η αξιοποίηση του πρασίνου που υπάρχει ήδη στο οικόπεδο, αλλά και των προτεινόμενων φυτεύσεων, ώστε να σχηματίσουν ένα πράσινο δαχτυλίδι περιμετρικά του.
Χώρος Εισόδου - Υποδοχή
O Χώρος Εισόδου επιλέγεται να χωροθετηθεί στο κέντρο του οικοπέδου καθώς συνιστά την καρδιά του κέντρου ΠΑΣΥΚΑΦ. Το εσωτερικό του είναι ενδεικτικό της γενικότερης κατεύθυνσης προς την μεταβλητότητα που επιζητείται στο κτίριο και έχει τη δυνατότητα οι ίδιοι χώροι να αναπροσαρμόζονται και να φέρουν διαφορετικές χρήσεις. Στα πρότυπα που έχουν θέσει διεθνώς τα Maggie Center’s, δίνεται έμφαση σε έναν εσωτερικό σχεδιασμό που αποπνέει το αίσθημα ενός οικείου περιβάλλοντος, που θυμίζει περισσότερο φιλικό σπίτι, έχοντας εντελώς διαφορετική εικόνα από νοσοκομειακούς χώρους.
Παράλληλα υπάρχουν σημεία στο χώρο που προσφέρουν διαβαθμίσεις της εξωστρέφειας και εσωστρέφειας με στόχο όλοι να νιώσουν άνετα και οικεία. Αυτό γίνεται τόσο με σημεία έντονης κοινωνικοποίησης, όπως η συλλογική κουζίνα και τραπεζαρία και το καθιστικό, όσο και σημεία περισυλλογής και εσωστρέφειας, όπως η βιβλιοθήκη και το αναγνωστήριο.
Η επιλογή μια κατασκευής που αποτελείται από παραβολοειδή ξύλινο φορέα, επιτρέπει στο φως να έρχεται στον χώρο από ψηλά, δημιουργώντας μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα που αποπνέει πνευματικότητα. Ενώ υπάρχουν και σαφείς αναφορές στην εκκλησία του Αποστόλου Βαρνάβα και Αγίου Μακαρίου στη Λευκωσία, από τον Νεοπτόλεμο Μιχαηλίδη.
Κτιριολογικό Πρόγραμμα
Το κτιριολογικό πρόγραμμα αναπτύσσεται ακτινωτά , σχηματίζοντας μια προστατευμένη αυλή γύρω από το την υποδοχή. Συγκεκριμένα, στο βορινό κομμάτι του οικοπέδου χωροθετείται το τμήμα της Ημερήσιας Νοσηλείας σε δύο ορόφους. Το τμήμα αυτό βρίσκεται πιο κοντά στο Μακάριο Νοσοκομείο, τονίζοντας την έντονη σχέση που τα συνδέει. Το τμήμα αυτό δύναται να λειτουργεί και ανεξάρτητα.
Στο δυτικό τμήμα του οικοπέδου, χωροθετείται το τμήμα της φυσικοθεραπείας και ψυχοκοινωνική στήριξη στο ισόγειο και τον όροφο αντίστοιχα. Προσφέροντας καλύτερες συνθήκες εκτόνωσης στο πράσινο στο πρώτο τμήμα και ένα περιβάλλον μεγαλύτερης ιδιωτικότητας στο δεύτερο.
Στο ανατολικό τμήμα του οικοπέδου, χωροθετείται το εκπαιδευτικό κέντρο, οι αίθουσες που σχετίζονται με το κομμάτι του fundraising στον όροφο, και οι χώροι πολλαπλών δραστηριοτήτων στο ισόγειό του. Το κομμάτι αυτό έχει απευθείας σύνδεση με τον δρόμου του Αποστόλου Παύλου που βρίσκεται σε εκείνο το κομμάτι του οικόπεδου, και η ανάπτυξή του παράλληλα με το όριο του οικοπέδου, επιτρέπει την είσοδο σε εκείνο το κομμάτι από δύο επίπεδα.
Οι χώροι γραφείων και διοίκησης καταλαμβάνουν τον δεύτερο και τελευταίο όροφο, που σχηματίζεται από την βόρεια και δυτική πτέρυγα, και εξυπηρετούνται από κλιμακοστάσια και ανελκυστήρες εκατέρωθεν. Η διαμπερής κίνηση σε συνδυασμό με τη χωροθέτηση των απαραίτητα κλειστών χώρων στις άκρες, επιτρέπει τη μέγιστη δυνατή ευελιξία στο εσωτερικό τους. Σε συνδυασμό με την τυποποίηση που προκύπτει από την χρησιμοποίηση του ίδιου κατασκευαστικού κανάβου το κτίριο δύναται να αλλάζει και να αναπροσαρμόζεται, ακολουθώντας τη λογική των ευέλικτων χώρων που επιδέχονται εύκολα αλλαγές. Για τον ίδιο λόγο, όλα τα Η/Μ δίκτυα τρέχουν μέσα από μια ξύλινη φατνωματική πλάκα (waffle structure).
Κατασκευαστικό Σύστημα
Για το κατασκευαστικό σύστημα, επιλέγεται ξύλινος φέρων οργανισμός από σύνθετη συγκολλητή ξυλεία, από το ισόγειο έως και το δεύτερο όροφο, ενώ το υπόγειο υλοποιείται από οπλισμένο σκυρόδεμα.
Η γενικότερη προσέγγιση της αρχιτεκτονικής σε διεθνές επίπεδο, που καλείται να μειώσει το ενεργειακό αποτύπωμα των κτιρίων, έχει δώσει πνοή στην ανάπτυξη των ξύλινων κατασκευών. Ενώ παράλληλα η χρήση του ξύλου θα είχε πολλαπλά οφέλη και για τους ίδιους τους χρήστες του κτιρίου. Μια τέτοια προσέγγιση θα είχε σαν αποτέλεσμα το κέντρο του ΠΑΣΥΚΑΦ να αποτελέσει ορόσημο για αντίστοιχες δομές σε διεθνές επίπεδο.
Παράλληλα με την επιλογή της σύνθετης πλάκας που ενσωματώνει και τις Η/Μ οδεύσεις, τονίζεται ο οριζόντιος άξονας, καθώς οι όροφοι, αναπτύσσονται ανάμεσα σε δύο πλάκες που επιτρέπουν στο κτίριο να έχει διαμπερότητα και ευελιξία, ενώ το περιμετρικό πράσινο δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας στο εσωτερικό.
Επέκταση
Η μελλοντική επέκταση χωροθετείται προς την μεριά του ελαιώνα, ως ανεξάρτητη πτέρυγα στο κομμάτι του οικοπέδου που θα είναι πιο εύκολα προσβάσιμο στο μέλλον για κατασκευή. Ταυτόχρονα, μέχρι να δρομολογηθεί αυτή, το κτίριο θα έχει απευθείας σύνδεση και οπτική επαφή με τον ελαιώνα, από όλους σχεδόν τους χώρους του.
Υλικότητα
Στις εσωτερικές επιφάνειες κυριαρχεί το ξύλο, για να δώσει ζεστασιά στο χώρο. Στα δάπεδα γίνεται χρήση κεραμικών πλακιδίων (terracotta tiles), ή χυτά δάπεδα (μωσαϊκά) με κεραμικά πρόσμικτα στο σκυρόδεμα για να γίνει πιο θερμό και φιλίκό προς το χρήστη.
Οι όψεις συμπληρώνονται από κεραμικές επενδύσεις, είτε με τη μορφή σταθερής αναρτημένης επένδυσης μπροστά από τα κλιμακοστάσια και τους ανελκυστήρες, είτε από κινητά διάτρητα πανέλα / claustra, που δίνουν στους χρήστες του κτιρίου τη δυνατότητα να ρυθμίζουν τόσο τη φωτεινότητα του χώρου, όσο και την ιδιωτικότητα και το βαθμό εξωστρέφειας του.
Architectural Design: NoDāta Architecture – Christos Gourdoukis & Xenia Papastergiou
Design Team: Christos Gourdoukis, Xenia Papastergiou, Alexandra Androutsopoulou, Emily Karkoulia, Eva Chatzibalasi
Location: Nicosia, Cyprus